Monthly Archives: Marzec 2013

Łukasz Kobeszko, Prawica, lewica, mesjanizm

Neomesjanizm nie daje się wtłoczyć w schemat konfliktu między ideami „nowoczesnymi” i „zachowawczymi”, a tym bardziej trudno umieszczać go na mocno upraszczającej rzeczywistość osi podziałów między prawicą i lewicą. Zrewitalizowana w XXI wieku postawa mesjanistyczna, podobnie jak jej klasyczny, XIX-wieczny polski pierwowzór zawiera w sobie potencjał pozytywnej energii, która mozolnie i we właściwym sobie tempie może nasycić struktury tego świata norwidowskim „proroctwa promieniem ostatnim”. W interesującej dyskusji, jaka rozpoczęła się na łamach Rebelya.pl po panelu dyskusyjnym „Mesjanizm i nowoczesność” zorganizowanym w 2012 roku w ramach kongresu Polska Wielki Projekt, Filip Memches i Paweł Rojek zarysowali pewną dwuznaczność relacji neomesjanizmu do współczesności. O ile pierwszy z publicystów zaznaczył w swojej opinii, […]

Marek Hańderek, Historyczne argumenty za budową “Międzymorza”

Na okupowanych ziemiach polskich najszerzej studiami nad problemami państw i narodów obszaru „Międzymorza” bałtycko-czarnomorsko-adriatyckiego oraz propagandą ich połączenia zajmowała się konspiracyjna „Unia”, kierowana przez Jerzego Brauna. To „Unia” stworzyła Instytut Europy Środkowej, którego opracowania były wysyłane do władz w Londynie, a o którym szerzej pisałem tutaj. Warto więc przyjrzeć się jakie argumenty, zdaniem działaczy „Unii”, przemawiały za możliwością zjednoczenia – zatomizowanej po pierwszej wojnie światowej – Europy Środkowo-Wschodniej. „Unioniści” w swoich rozważaniach o bloku państw, o którym pisali czasami jako o przyszłym imperium, jednoznacznie podkreślali, że musi on powstać na zasadzie dobrowolności. Nie przypadkowo organizacja nosiła nazwę „Unii”, a jej działacze swój program określali jako „unionizm”. W stosunkach międzynarodowych termin […]

Stanisław Gałkowski, W sprawie tekstu Sebastiana Dudy „Chrześcijaństwo asystemowe”

Tekst Sebastiana Dudy poświęcony jest uzasadnianiu (skądinąd niezbyt odkrywczej) tezy, że chrześcijaństwo, ani Kościół powszechny nie mogą utożsamiać się z jakąś wybraną partią polityczną, ani nawet z jakimś konkretnym programem. I to pod groźbą sprzeniewierzenia się swojemu posłannictwu. Zapewne ma w tym rację, kłopot w tym, że obecnie nikt właściwie nie twierdzi, że jest inaczej. W związku z powyższym polemiczne gromy Autora padają w próżnię. Duda powołuje się na św. Augustyna, który głosił, że: „nie ma w doczesności idealnego ustroju społecznego”. Niewątpliwie tak jest, problemem jest tylko, jakie wnioski praktyczne mamy z tego wyciągnąć. Mamy do wyboru dwa stanowiska. Pierwsze, sprowadzające się do przekonania, że nasze próby zbudowania życia na […]

Jerzy Braun, Litania do Ducha Świętego

Jerzy Braun Litania do Ducha Świętego (ułożona i zapamiętana przez autora w więzieniu. Zapisana po wyjściu na wolność w 1956 roku) Kyrie Eleison, Chryste Eleison, Kyrie Eleison! Chryste usłysz nas, Chryste wysłuchaj nas! Ojcze z nieba, Boże – zmiłuj się nad nami! Synu, Odkupicielu Świata Boże — zmiłuj się nad nami! Duchu Święty, Boże- zmiłuj się nad nami! Duchu Święty, najmniej znana Osobo Trójcy Świętej – dziś wzywamy Ciebie! Ostania nadziejo katowanych – dziś wzywamy Ciebie Ostoja wierna męczenników – dziś wzywamy Ciebie Niepojęta Jedności Jedyna więzi złota Źródło cnót wszelkich Ojczyzno naszej mocy Zadośćuczynienie Bogu Nasze poznanie Boga Pocieszycielu na ziemi Pogromco naszych zwidzeń Ukochanie serc prawych Odwieczny wrogu […]

Jerzy Braun, Wiersz o Piłsudskim

Nie umiemy w młot przekuć żołnierskich uniesień I szaruga dni zwykłych serca nam przeżera. O gdybyś wziął nas w dłonie i takimi wskrzesił, jacyśmy szli w mundurach za Polskę umierać. Gościńce wtedy drgnęły, jak struny olbrzymie pod gradem naszych kroków, jak pod Bożym biczem. I gnało nas jak burza Twoje gromkie imie – Komendancie, lwie siwy z pochmurnym obliczem. W łunach tańczyły konie i ciemne sztandary pokłoniły się salwom strzeleckiej piechoty, od Krakowa do Wilna zahuczał pożarem ten sam listopadowy i styczniowy motyw. Samosierrą natchnąłeś ułanów Beliny i piechurów zmieniłeś w grochowskich czwartaków, a głos Twój im alarmem, jak dobosz z Olszyny łby młodzieńcze w pochodnie rozwiewał pod czakiem. Choć […]

Rafał Łętocha, Mesjanizm, neomesjanizm, apokaliptyzm

Romantyzm i mesjanizm odcisnęły niezwykle wyraziste piętno na polskiej kulturze, tradycji i sposobie myślenia. Dla jednych dziedzictwo romantyzmu jest czymś, czym powinniśmy się szczycić i do czego powinniśmy się odwoływać, dla innych – przyczyną słabości Polski i licznych wad naszego charakteru narodowego. Nawet jednak ci, którzy – jak dziewiętnastowieczni konserwatyści, Roman Dmowski czy Witold Gombrowicz – uznawali romantyzm za polskie przekleństwo, rodzaj choroby umysłowej i źródło bolączek życia narodowego, doceniali jego wielkie znaczenie. Wpływ romantyzmu był tak przemożny, że nawet pozytywizm, przeciwstawiając się mu, czerpał jednocześnie z jego dorobku. Tekst prof. Rafała Łętochy w 28 tece PRESSJI. P_28_06_letocha_mesjanizm

Krzysztof Mazur, Jerzy Braun i mesjanizm Jana Pawła II. Zapomniane inspiracje myśli papieża

Relacje między Jerzym Braunem a Karolem Wojtyłą wciąż pozostają nieopisane. Czytając liczne przecież książki opisujące intelektualną i duchową drogę przyszłego papieża, z łatwością można przeoczyć rolę założyciela Unii w jego życiu. Nie znajdziemy wzmianki o nim w obszernej biografii papieża Pasterz Bernarda Lecomte’a (2006); hasło poświęcone Braunowi nie znalazło się wśród 4500 rekordów tworzących siedmiotomową Wielką Encyklopedię Jana Pawła II (Polak 2005), choć autor tej monumentalnej pracy uznał za istotne odnotowanie na przykład Romana Brandstaettera, którego związki z przyszłym papieżem ograniczały się tylko do tego, że Wojtyła znał jego książki; Braun nie pojawia się także w najnowszej książce George’a Weigela The End and the Begening (2010), która miała uzupełnić jego […]

Paweł Rojek, Mesjanizm integralny

Tekst Pawła Rojka w 26 tece PRESSJI. W ostatnich latach doszło w Polsce do niespodziewanego powrotu mesjanizmu. W latach dziewięćdziesiątych mogło się wydawać, że nastąpił w końcu koniec paradygmatu romantycznego” (Janion 1996), że romantyzm, „piekło i niebo Polaków” (Król 1998), choć nadal stanowi ważny punkt odniesienia, to przestał na szczęście organizować naszą zbiorową świadomość. Tymczasem mesjanizm, będący kluczową kategorią polskiego romantyzmu, niespodziewanie wrócił na początku XXI wieku. P_28_02_rojek_mesjanizm_integralny